Menü Kapat

Saç dökülmesine tıp dilinde “alopesi” adı verilir. Saçların hayati önemi olmamasına rağmen psikolojik açıdan çok önemli işlevleri bulunur. 

Saç dökülmesi özellikle kadınlarda stres yaratabilir.Her bir saçın yaşam döngüsü vardır. Bunlar yaklaşık olarak üç yıl ya da daha fazla süren aktif dönem (anagen faz), hemen bunu izleyen ve birkaç gün süren geçiş dönemi (catagen faz) ve ardından da üç ay kadar devam eden dinlenme dönemidir (telogen faz). Saçlar günde yaklaşık olarak 0.4 mm uzar. Normal şartlarda, her gün yaklaşık olarak kafamızdaki saçlardan 50-150 arasında saç telini kaybederiz. Anormal saç dökülmesi durumlarında ise bu sayı artar ve hasta tarakta, banyo ve lavabo giderlerinde ve elbiselerinde aşırı miktarda saç biriktiğinden şikayet eder. 

Saç Dökülmesinin Nedenleri

Saç dökülmesinin geri dönüşümü olup olmadığına göre ikiye ayrılır: iz bırakmayan (geri dönüşümü olan/ skarsız) ve iz bırakan (geri dönüşümü olmayan/ skarlı) çeşit. 

Geri gelen saç dökülmesinin en sık nedeni erkek tipi (androgenetik) alopesidir. Saçlarda incelmeyle başlayan hastalık erkeklerde daha şiddetli seyreder. Genetik zemini olan bu  hastalığın tedavisi erken evlerde ilaçla (minoxidil) ve geç evrede saç ekimi ile yapılır.

Halk arasında yanlışlıkla saçkıran adıyla bilinen önemli bir skarsız alopesi nedeni de alopesi areata’dır. Bu hastalığın en sık görülen şeklinde saçlı deride odaklar halinde saç dökülmeleri vardır. Kendiliğinden de düzelebilen hastalığın şiddetli şekillerinde kortizonlu ilaçlar, minoxidil ve ışık (PUVA) tedavisi kullanılabilir. 

Telogen effuvium denilen saçların bir anda ve çok sayıda dökülmesi ile gelişen başka bir tabloda saçlar 3-4 ay içinde incelir ve seyrekleşir. Yenidoğan döneminde ve doğum sonrasında fizyolojik olarak görülebilir. Bundan başka siddetli enfeksiyon hastalıkları, ağır seyirli müzmin hastalıklar, büyük cerrahi girişimler, tiroid bezinin az çalışması, sara hastalığı için kullanılan ilaçlar, hormonlar ve ağır metaller böylesi bir tabloya neden olabilir. Tedavisinde bu tabloya yol açan etmenlerin ortadan kaldırılması esastır. Bunlardan başka demir, Protein, çinko eksiklikleri, radyasyon tedavisi, frengi hastalığı ve mantar hastalıkları skarsız saç dökülmelerine yol açabilmektedir. 

Özellikle kadınlarda saçların arkada topuz yapılması veya güneş gözlüklerinin sürekli olarak bir saç tutacağı gibi kafada tutulmasının da gerginlik tipi alopesiye neden olabileceği unutulmamalıdır.

Skarlı alopesilerde (geri dönüşümü olmayan) ise saç kökü tahrip olduğundan saçların yeniden gelme olasılığı söz konusu değildir. Şiddetli kimyasal veya termal yanıklar, deri kanserleri, ışın tedavileri, bazı şiddetli mantar enfeksiyonları ile bazı ciddi dermatolojik hastalıklar sonucunda görülebilirler. 

Tanı

  1. Hastalığın süresi, başlangıç yaşı, rekürrensler ve yayılım 
  2. Belirtiler( Hastalığın aktivasyondan önce veya saç büyümesi ile eş zamanlı yanma, kaşıntı, karıncalanma) 
  3. Stress ile şiddetlenme 
  4. Genetik yatkınlık 
  5. Fizik muayenedeki yaygın bulgular aşağıdakileri içermelidir: 
  • Oval veya yuvarlak sınırlı, saç kaybı 
  • Kısa, gittikçe sivrilen saçlar etkilenen bölgelerde bulunabilir ( ÜNLEM işareti saçlar ) 
  • Tek veya çok sayıda alanlar saçlı deri ve yüzde görülür. Fakat kıllı bölgelerde de görülebilir. 
  • Tüm saçların kaybı ( A. Totalis ) veya tüm vücut kıllarının kaybı ( A. Universalis ) şeklinde olabilir. 
  • Skatris bulunmaz. 
  • Klinik olarak belirgin inflamasyon nadir olmasına rağmen görülebilir. 

Tedavi

Başarılı tedavi hastalığın başlangıç yaşına ve yaygınlığına bağlıdır. Erken çocuklukta başladı ise prognoz kötüdür. Eğer hastada tedaviye cevap 2-6 ayda alınamazsa başka bir tedavi denenebilir. 

Cerrahi Olmayan Tedaviler: 

Kortikosteroidler, Puva, Topikal Minoksidil, Saç Protezleri, Psikolojik Destek, Skuarik Asit Dibütilester, Diphenylcyclopropenone, Cyclosporin. Mantara bağlı alopeside 6-12 hafta boyunca ilaç kullanmak ve bazen şampuan (selenyum sülfit veya ketokonazol içeren) ile tedaviyi desteklemek gerekebilir. Erkek tipi alopeside lokal minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç), procapil %5 veya oral finasteride (sadece erkeker için) kullanılabilir. Erkek tipi ve kadın tipi saç dökülmesi gelişen bir çok kadın ve erkek genelde mutludur ve tedaviye gereksinim duymazlar. Tıbbi tedavi isteyenler için ise lokal minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç) veya oral finasteride (sadece erkeker için) kullanılabilir.

Cerrahi 

Seçilmiş vakalarda kısmi saç replasman cerrahisi yapılabilir. 

Önleme

Bazı tür saç dökülmeleri, stesi azaltarak, iyi ve dengeli beslenerek, saç bakım teknikleri konusunda daha bilinçli davranarak ve saç dökülmesine nden olan ilaç kullanımından (mümkünse) kaçınarak engellenebilir. Mantar enfeksiyonlarına bağlı saç dökülmesi; saçları temiz tutarak ve şapka, tarak gibi malzemeleri baçkaları ile paylaşmayarak engellenebilir. Erkek tipi alopesi de bazen bazı ilaçların kullanımı ile engellenebilir. 

Sonuç ve Tavsiyeler 

Saç dökülmesi hangi nedene bağlı olursa olsun eğer bir kişi böyle bir durumdan yakınıyor ise hiç paniğe kapılmadan bir cilt hastalıkları uzmanına başvurmalıdır. Bazen çözümün çok basit olabileceği unutulmamalıdır.